Filtratie en filtersystemen
Het filtersysteem neemt de natuurlijke taak over om het water te zuiveren dat vervuild is met afvalstoffen en afbraakproducten. Voor de koi eigenaar is er een scala aan filters en filtersystemen die aangeschaft kunnen worden bij de aanleg van een koivijver. Voor de vorm en het materiaal voor het aanleggen van de vijver, raad ik aan een deskundige te raadplegen.
✔ Filters
De keuze voor een filtersysteem is afhankelijk van een aantal factoren: Soort systeem (pompgevoed of zwaartekracht), de beschikbare ruimte, het budget en het ontwerp van het systeem.
Filters met één kamer (pompgevoed)
Filters met één kamer bestaan gewoonlijk uit een plastic container en bevatten verschillende media. Het binnenkomende water wordt door een sproeistaaf boven in het apparaat gepompt. Voordeel: budget. Nadeel: niet geschikt voor lange termijn omdat het filter de hoeveelheid uitwerpselen van de koi niet aankunnen.
Meerkamerfilters
Meerkamerfilters kunnen drie tot acht kamers bevatten. Het grootste voordeel is dat u in elke kamer een ander filtermedium kunt doen. Zo bevat de eerste kamer gewoonlijk een medium dat grof vuil kan uitzeven, bijvoorbeeld een borstel. In de laatste kamer bevindt zich meestal een medium dat heel fijne deeltjes uit het water kan halen. De overige kamers kunnen verschillende typen media bevatten, voornamelijk bedoeld voor biologische filtratie.
Meerkamerfilters zijn meestal gemaakt van stevig kunststof of glasvezel en gewoonlijk heeft elke kamer een eigen afvoerbuis zodat het vuil gemakkelijk afgevoerd kan worden. Een meerkamerfilter is een uitstekende keuze om mee te beginnen. Nadeel: neemt veel ruimte in beslag.
Vortexkamer
Dit zijn geen complete filtersystemen, maar u kunt er in het beginstadium van de filtratie wel op een efficiënte manier grof vuil mee verwijderen. Als u serieus overweegt om koi te houden dan mag een vortex of draaikolkfilter als onderdeel van een filtersysteem niet ontbreken.
Een vortex is een filter dat gebruik maakt van een natuurlijke fysieke kracht. De vortexkamer bestaat uit een cilinder waarbij het binnenstromende water zo gestuurd wordt dat er een constante draaikolk ontstaat. Het is de bedoeling dat eventuele vaste zwevende deeltjes door de zwaartekracht bezinken en op de bodem blijven liggen. Het onderste deel van de kamer heeft de vorm van een trechter, die op een centrale afvoer uitkomt.
Een vortexkamer werkt het beste als eerste onderdeel van een door zwaartekracht gestuurd filtersysteem waarbij het water langzaam door een brede buis van de vijver in het filter stroomt. Bij een pompgevoed systeem zou het water te snel ronddraaien waardoor het op de bodem verzameld vuil weer gaat opdwarrelen.
Meerkamerfilter met vortex
Twee manieren: als onderdeel van een compleet apparaat of apart toegevoegd aan een meerkamersysteem. Voordeel ingebouwde vortex: geen extra leidingen nodig. Bovendien is de installatie makkelijk. Nadeel: kan erg lang worden. Vortex zeer nuttig voor het verwijderen van grote hoeveelheden vaste stofdeeltjes, waardoor een van de overige kamers voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden. (biologisch medium)
Vortexfliter met meer kamers
Dit zijn apparaten met cilindervormige draaikolkachtige kamers in plaats van de gebruikelijke vierkante of rechthoekige kamers.
Reeks enkele kamers
Deze optie biedt het meeste flexibiliteit. Kan zelf het filtersysteem samenstellen door aparte kamers te verbinden. Het beste kan gekozen worden voor vortexkamers. Grootste nadeel is dat de kamers met de nodige leidingen en kranen met elkaar moeten worden verbonden. Ander voordeel is dat je de waterstroom in het systeem kunt regelen. In het ideale geval stroomt het water in elke kamer omhoog door het medium, terwijl je bij kant en klare meerkamersystemen afhankelijk bent van de fabrikant.
✔ Filtermedium
Bij de keuze van het filter moet u ook nadenken welke filtermedia je wilt gebruiken. Er zijn vele soorten verkrijgbaar maar hebben alle een of beide van de volgende functies:
Mechanische filtratie – hierbij worden vaste stofdeeltjes gevangen en uit de stroom verwijderd.
Biologische filtratie – hierbij wordt de groei van nuttige bacteriën bevorderd die de schadelijke stoffen in het water afbreken.
Een filtermedium kan bestaan uit bijvoorbeeld;
Stukjes geribbeld plastic (mechanisch/ biologisch), geribbelde plastic balletjes (biologisch), aquarock (biologisch), Japanse filtermatten (biologisch), matala matten (mechanisch/ biologisch), filterschuim (mechanisch) en borstels (mechanisch).
Een typisch pompgevoed kamersysteem zonder vortex zou de volgende reeks media kunnen bevatten:
Borstels – Plastic stukjes – Japanse filtermatten – Matala & Aquarock
Een gravity systeem met vortex maakt de borstels overbodig. De volgende reeks wordt door veel koi- houders als beste beschouwd:
Vortex – Matten – Matten + Matala/ schuim
✔ Pomp
Er kan hierbij gekozen worden voor een dompelpomp of een externe pomp.
Dompelpomp
Dompelpompen worden onder water gebruikt, in de vijver bij een pompgevoerd systeem of in de laatste kamer bij een gravitysysteem. Dompelpompen zijn redelijk goedkoop, makkelijk te installeren en er zit soms wel vijf jaar garantie op. Om de pomp schoon te maken moet u hem wel echter uit het water halen, wat veel tijd kan kosten. Ook kunnen de dompelpompen in de vijver een obstakel vormen waaraan koi zich kunnen bezeren. In de laatste filterkamer nemen ze weer kostbare ruimte in beslag, die voor een medium gebruikt zouden kunnen worden.
Externe pompen
Bij een vijver met een gravity systeem is een externe pomp de beste keus. De pomp wordt na het filtersysteem geplaatst en pompt dus schoon, gefilterd water terug naar de vijver. Dit vermindert het onderhoud . Externe pompen moeten wel worden afgedekt of een weerbestendig pomphuis hebben.
✔ Verwarmingssysteem
Steeds meer koivijvers zijn voorzien van een verwarmingssysteem. Met het ‘verwarmen van de vijver’ bedoelen we dat de vijvertemperatuur minimaal 13°C moet zijn. Je verminderd daarmee gevaarlijke temperatuurschommelingen en bovendien kunnen de koi het hele jaar door eten. Op de lange termijn kan het problemen voorkomen en de gezondheid garanderen.
Directe elektrische verwarming
Dit systeem is het gemakkelijkst te installeren en bestaat meestal uit een elektrisch verwarmingsapparaat dat bij een gravitysysteem is aangesloten op de buis waardoor het water terugstroomt naar de vijver. Kies een model met een digitale thermostaat waarmee je het warmteproces kunt regelen.
Warmtewisselaar
Systemen die gebruik maken van een warmtewisselaar zijn duurder in de aanschaf, maar zuiniger in gebruik. De warmtewisselaar is in feite een radiator die heet water krijgt uit een boiler. Het vijverwater wordt door de warmtewisselaar gepompt en verwarmd als het langs het element met heet water stroomt. De watertemperatuur wordt gemeten door een sonde in de vijver die verbonden is aan een digitale thermostaat, die zorgt dat de boiler aanslaat als dat nodig is.
✔ Skimmers en beluchtingsystemen
Behalve het filtratiesysteem zijn er nog meer apparaten die u kunt gebruiken om de waterkwaliteit te verbeteren en het onderhoud te vergemakkelijken.
Skimmers
Een skimmer of oppervlakteafzuiger is noodzakelijk. Dit apparaat schuimt het bovenste laagje van het water af en verwijdert bladeren, stof en ander vuil. Het effectiefst is het type skimmer dat in de vijverwand wordt gebouwd.
Beluchtingsystemen
Het is heel belangrijk dat je lucht aan de vijver toevoegt, vooral om de hoeveelheid opgeloste zuurstof op peil te houden om de stofwisseling van de koi te bevorderen.
Lucht toevoegen met behulp van een venturi
Dit eenvoudige hulpmiddel in de retourleiding van de pomp zuigt van boven het oppervlak lucht aan en mengt deze dan met het water wat erdoor stroomt. Venturi’s werden vroeger veel gebruikt, maar zijn nu minder populair doordat er nieuwe energiezuinige pompen nu beter betaalbaar zijn.
Lucht toevoegen met behulp van een luchtpomp
Dit is de beste manier om de vijver van zuurstof te voorzien. Lucht kan worden toegevoegd door middel van een luchtkoepel of via luchtstenen. Beide produceren een fijne stroom luchtbelletjes en kunnen zonodig ook in het filtersysteem gebruikt worden om het zuurstofniveau te verhogen voor aerobe bacteriën.
✔ Ozonsystemen en eiwitafschuimers
Ozonapparaat
Bij koi vijvers is het gebruik van ozon een betrekkelijk nieuwe toepassing. Ozon (O3) is een onstabiele vorm van zuurstof (O2) en wordt gevormd wanneer lucht door een elektrisch veld stroomt. Het extra zuurstofatoom van elke molecuul maakt zich gemakkelijk los en heeft daarbij een krachtig desinfecterend effect: het doodt alle levende organismen of cellen die zich in het water vlak eromheen bevinden. Ozon zelf mag dus niet in de vijver terechtkomen! Een ozonapparaat is een op zichzelf staand waterbehandelingsapparaat, welke het aantal schadelijke bacteriën en parasieten vermindert, verbeterd de helderheid van het water en verminderd op lange termijn gezondheidsproblemen. Helaas zijn ze erg duur.
Eiwitafschuimers
Een eiwitafschuimer kan worden gebruikt om oppervlakteschuim weg te halen en de helderheid van het water te verbeteren. De organische moleculen in een koi- vijver bestaan uit vet en eiwitrijk afval dat de vissen produceren. In een eiwitafschuimer worden belletjes gevormd door het binnenkomende water door een venturi te pompen en zo lang mogelijk in contact te houden met het water voordat dit door de zwaartekracht weer terugkeert naar de vijver. De luchtbelletjes worden bedekt met een laagje eiwitafval en stijgen op naar de verzamelbeker boven in het apparaat. Als de belletjes uit elkaar spatten, blijft het vuil achter en de gele vloeistof die zo ontstaat wordt afgevoerd en weggegooid.
✔ Wervelbeadfilters en beadfilters
Wervelbeadfilters
Een wervelbeadfilter biedt de voordelen van een biologische filtratie in een zeer compact apparaat. Vijverwater wordt in een kamer met een kleine hoeveelheid speciaal kiezelzand gepompt. Het zand wordt voortdurend zwevend gehouden en de nuttige bacteriën die volop aanwezig zijn op het oppervlak van de zandkorrels zuiveren het water van biologisch afval.
Beadfilters
Deze filters maken gebruik van een medium dat bestaat uit kleine drijvende kunststof korreltjes. De korrels drijven normaal gesproken boven in het apparaat waar ze een filterbed vormen dat zorgt voor biologische filtratie, maar dat ook vaste deeltjes uitzeeft. Alle beadfilters kunnen uitgerust worden met een integraal uv apparaat om groen water tegen te gaan.
✔ Uv lampen en mechanische zeeffilters
Uv lampen
Hoewel een uv lamp niet noodzakelijk is, is het een handig hulpmiddel om het water helder te houden. Hij werkt uitstekend tegen groen water veroorzaakt door zweefalgen. Het apparaat bevat een tl buis die ultraviolet licht afgeeft met een golflengte die de celinhoud van algen vernietigt waardoor ze afsterven.
Mechanische zeeffilter
Deze zijn in veel soorten verkrijgbaar maar bestaan meestal uit een zeef die zeer kleine druppeltjes tegenhoudt. De zeef moet regelmatig gereinigd worden.
Kunststof vinfilter Bestaan uit een stevig kunststof cilinder met hardplastic ringen die als medium dienst doen.
Boogzeeffilter Bestaan uit een eenvoudig roestvrijstalen omhulsel dat een fijne zeef bevat die vaste stoffen uitzeeft.
Cilindervormige mechanische zeven De apparaten hebben rondom een roestvrijstalen raster dat vuildeeltjes tegenhoudt. De zeef wordt constant gereinigd door een waterpomp die een rotor met twee ronddraaiende sproeistaven aandrijft.
✔ Druppeltorens, plantenfilters en draadalgendoders
Druppeltoren
Na het laatste stadium van het biologische filter kunt u het water naar de vijver terug laten lopen via een druppeltoren om de nitraatwaarde te verminderen. Het kunststof medium in de toren stimuleert de groei van anaerobe bacteriën die zuurstofatomen van nitraat (nO3) verwijderen waardoor stikstofgas (n2) ontstaat.
Plantenfilters
Plantenfilters worden steeds vaker gebruikt als middel om het nitraatgehalte van het water te verminderen en dus het probleem van draadalgen op te lossen. Planten absorberen gemakkelijk nitraat en verwijderen het van nature uit het water. Over het algemeen kun je stellen dat een effectief plantenfilter 25% moet zijn van de oppervlakte van de vijver.
Elektronische draagalgendoders
Draadalgen zorgen voor een laag zuurstofgehalte en verstoppen filters, afvoeren, pompen en leidingen. Er zijn verschillende methoden om draadalgen te bestrijden; chemicaliën, gerststro en elektronische apparaten die de algencellen vernietigen door ze te bestoken met magnetische golven en radiogolven. Elektronische apparaten zijn gemakkelijk te installeren en schijnen het beste afschrikmiddel te zijn bij een nieuwe vijver die nog nooit problemen heeft gehad met draadalgen.
Bronnen
K.Holmes, T.Pitham, N.Fletcher, 2009, Koi
Maak jouw eigen website met JouwWeb