Waterkwaliteit in de vijver
In een natuurlijke omgeving wordt water gefilterd als het over de kiezels en steentjes van de bodem stroomt, en de aanwezige giftige stoffen worden afgebroken door bacteriën die daar volop aanwezig zijn. Als vissen in een gesloten systeem worden gehouden, dan moet de natuurlijke leefomgeving zo goed mogelijk nagebootst worden. Dat houdt in dat het water door een geschikt filter moet stromen om een kolonie zuurstofminnende bacteriën te kweken die de gifstoffen verwijderen. Een goede filtratie en waterkwaliteit zijn van essentieel belang om de koi het hele jaar door gezond te kunnen houden. Bij deze waterkwaliteit spelen een aantal factoren een rol, zoals temperatuur, de pH- waarde, hardheid en zoutgehalte, zuurstofgehalte, en de aanwezigheid van ammoniak, nitriet, nitraat, chloor en chloramine. Ook kan water vervuild zijn door algen en/ of andere verontreinigingen zoals pesticiden en herbiciden.
✔ Temperatuur
Koi zijn in staat temperaturen tussen de 2 en 30°C te weerstaan. Wanneer de watertemperatuur stijgt dan stijgt ook de lichaamswarmte van de koi; hij wordt actiever en levensfuncties komen op dreef. Het omgekeerde geldt ook, een watertemperatuur die daalt verlaagt ook de lichaamswarmte van de vis, waardoor levensfuncties verminderen en de vis geen energie meer nodig heeft. De koi zal geen voedsel meer tot zich nemen.
Steeds meer koivijvers zijn voorzien van een verwarmingssysteem. Met het ‘verwarmen van de vijver’ bedoelen we dat de vijvertemperatuur minimaal 13°C moet zijn. Je verminderd daarmee gevaarlijke temperatuurschommelingen en bovendien kunnen de koi het hele jaar door eten. Op de lange termijn kan het problemen voorkomen en de gezondheid garanderen.
✔ De pH- waarde
De pH is een uitdrukking voor de zuurtegraad van een waterige oplossing. De pH van een neutrale waterige oplossing ligt bij kamertemperatuur rond de 7. Zure oplossingen hebben een pH lager dan 7, basische oplossingen hebben een pH hoger dan 7.
De ideale pH- waarde voor koi ligt tussen de 7 en 8, dus neutraal tot licht basisch. Kleine schommelingen in de pH- waarde zijn heel normaal en leveren geen problemen op. Het water kan getest worden met behulp van watermonsters waaraan een reageermiddel wordt toegevoegd. Met behulp van een kleurenkaart kan de pH van het watermonster afgelezen worden.
✔ Hardheid
De waterhardheid geeft de concentratie van metaal- ionen, veelal magnesium- en calciumcarbonaat, maar ook bicarbonaten en sulfaten in het leidingwater aan.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen tijdelijke (KH) en blijvende hardheid (GH). KH is de tijdelijke hardheid, omdat dit gehalte afhankelijk is van het gehalte aan kooldioxide (CO2) in het water. De kooldioxide kan in hoeveelheid variëren en de KH is dan ook niet altijd een constante waarde. Concreet bestaat de KH uit het geheel aan carbonaten (CO32-) en bicarbonaten (HCO3-), beiden zijn als negatieve deeltjes aanwezig in het water.
De blijvende hardheid van het water, GH, bestaat uit de positief geladen deeltjes calcium en magnesium.
Waterhardheid heeft op twee manieren invloed op het leven in het water en op de koi. Ten eerste beïnvloedt de hardheid het osmoseproces (zout/ waterbalans) en ten tweede heeft de hardheid van het water invloed op de zuurtegraad. Aangeraden wordt te zorgen voor een hardheid van minstens 3°DH.
✔ Zuurstofgehalte
De hoeveelheid zuurstof die in het water is opgelost, is afhankelijk van de temperatuur. Bij hogere temperaturen wordt er minder zuurstof in het water opgenomen. In de zomermaanden bestaat dan ook het grootste gevaar dat het zuurstofgehalte daalt. Koi hebben minstens 6 mg zuurstof per liter water nodig. Daarvoor moet het water in de vijver voordurend worden rondgepompt, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar.
Wanneer het zuurstofgehalte in de vijver te laag is bestaat er kans dat de koi het voer niet goed meer kan verteren, waardoor verstoppingen kunnen ontstaan. Ook zijn de koi minder levenslustig, werkt het filter minder goed en zullen ziekteverwekkende bacteriën zich sneller vermenigvuldigen.
✔ Ammoniak, nitriet en nitraat
De mate van aanwezigheid van deze drie stikstofverbindingen geeft een goede indicatie van de waterkwaliteit in de vijver. Ammoniak (NH3) is een zeer giftig gas dat gevormd wordt bij het uiteenvallen van organische producten. Ammoniak is ook een afvalproduct dat bij de stofwisseling van vissen vrijkomt. Het gas is al in kleine hoeveelheid dodelijk.
Nitriet (NO2-) wordt gevormd wanneer ammoniak wordt afgebroken als onderdeel van een keten van biochemische reacties, die bekend staat onder de naam ‘stikstofkringloop’. Nitriet is zeer giftig; het verstoord de hemoglobine in de rode bloedlichaampjes, vissen worden er lusteloos door, en het veroorzaakt zuurstofgebrek.
De derde stikstofverbinding in deze biochemische keten is nitraat (NO3-), een stof die veel minder giftig is voor koi en andere waterdieren dan ammoniak en nitriet. Aangezien nitraat zeer stimulerend werkt op de groei van algen en waterplanten, zal een hoge concentratie nitraat leiden tot een grote ontwikkeling van algen.
✔ Chloor en chloramine
Om water geschikt te maken voor menselijke consumptie, behandelen waterleidingbedrijven het water met desinfecterende middelen. Chloor is een van de meest gebruikte stoffen daarvoor. Chloor wordt in het water gepompt en gaat meestal een chemische reactie aan met water, waardoor naast andere verbindingen chloorwaterstof ontstaat, dat dienst doet als ontsmettingsmiddel. De gebruikte hoeveelheid chloor en chloorverbindingen die aan het water worden toegevoegd, zijn niet schadelijk voor de mens, maar voor koi kunnen ze wel zeer giftig zijn. Het is belangrijk met goed onderzoeksmateriaal te kijken hoeveel chloor er in het leidingwater zit.
Aangezien ongebonden chloordelen gewoon uit het water in de lucht oplossen, is het tamelijke eenvoudig om chloor te verwijderen wanneer u nieuw water in de vijver laat stromen; u sproeit het water gewoon uw vijver in of laat het water van grote hoogte de vijver instromen, zodat het water optimaal met de lucht in contact komt.
Een verontrustend punt van het hele chloorverhaal is het feit dat er voor het desinfecteren van het leidingwater ook chloramine gebruikt wordt. Chloramines zijn complexe organische chloorderivaten die ontstaan wanneer chloor zich verbindt met ammoniak. Chloramines hebben een intensieve werking omdat ze in water stabieler zijn dan chloor en twee keer zoveel chloorwaterstof opleveren over een langere periode. Het probleem voor de koibezitter is dat de chloramines moeilijk uit het water te verwijderen zijn. U kunt het beste de vijver vol laten lopen en het water 10- 14 dagen door het filtersysteem laten lopen.
Bronnen
K.Holmes, T.Pitham, N.Fletcher, 2009, Koi
B.Brewster, N.Chapple, J.Cuvel, et all., 1991, De grote encyclopedie van de fascinerende koi
Pondlibrary, 2006, De waterhardheid nader bekeken,website www.pondlibrary.com
Koi info, 2011, Watertemperatuur, website www.dekoi.info
Wikipedia, 2011, pH/ waterhardheid, website www.wikipedia.org
Kietakoi, 2010, Zuurstof, website www.kietakoi.nl
Maak jouw eigen website met JouwWeb